Uxafores

En marzo Cristina Álvarez Esmorís defendeu na Universidade de Vigo a súa tese de doutoramento titulada “Procesos de degradación, adsorción e desorción de tres antibióticos en solos de cultivo de Galicia”. Como directores intervirán Manuel Arias Estévez pertencente a esa mesma universidade e Esperanza Álvarez Rodríguez da USC e coordinadora de UXAFORES.

A tese pretende mellorar o coñecemento da problemática asociada ao uso dos antibióticos que, se ben teñen contribuído enormemente á redución das taxas de mortalidade e morbilidade en humanos e animais, o seu uso masivo nos últimos años fai que estean presentes en diferentes compartimentos ambientais. Actualmente, son considerados contaminantes emerxentes, xa que poden ocasionar riscos significativos para a saúde humana e ambiental, como a proliferación de bacterias resistentes aos antibióticos, problemas de eco toxicidade o a súa entrada na cadea alimentaria. A doxiciclina, a sulfametoxipiridazina e o enrofloxacino, son tres dos más utilizados para tratar e previr infeccións en humanos, animais e plantas. Estes fármacos son escasamente absorbidos nos intestinos de animais e humanos, polo que un porcentaxe moi elevado (ata un 80%) excrétase como composto orixinal a través de feces e ouriños. A utilización como fertilizantes tanto de puríns como de lodos de depuradora, pode supoñer a súa entrada no solo e, una vez incorporados nel, poden sufrir procesos de degradación e de adsorción/desorción. Estes procesos, que son dependentes das características do antibiótico e das propiedades do solo, determinarán a súa persistencia no medio ambiente, a súa bio dispoñibilidade e a súa transferencia á auga, aos cultivos e, en consecuencia, a súa entrada na cadea trófica. Polo tanto, o coñecemento dos factores responsables da degradación, adsorción e desorción dos antibióticos no solo é esencial para determinar a súa vulnerabilidade a eles. O obxectivo da tese era coñecer a dinámica en solos de cultivo destes antibióticos mencionados, estudando os procesos de degradación en condicións de luz simulada e a diferentes valores de pH, e os de adsorción/desorción, especificamente o papel do pH e a materia orgánica do solo. Os resultados obtidos contribúen a incrementar o coñecemento do comportamento dos tres antibióticos nos solos, especificamente, en distintas condicións ácido-base e con diferentes contidos de materia orgánica, o que pode axudar a controlar o seu paso ás augas e á cadea trófica, con importantes repercusións na saúde pública e o medio ambiente.

En abril Aurora Romar Gasalla defendeu na USC a súa teses de doutoramento titulada “Adsorción e desorción de fósforo e elementos traza en solos e bioadsorbentes “, sendo as súas directoras as membros de UXAFORES Esperanza Álvarez Rodríguez e María J. Fernández Sanjurjo.

Neste caso o obxectivo da tese era estudar a presencia no soo de altas cantidades de elementos como o fósforo (P) e certos metais pesados/metaloides (Cd, Pb, Ni, Cr, As, F) que poden causar toxicidade en solos e augas. É necesario o estudo de técnicas de des contaminación, entre elas a adsorción de P e elementos traza en solos e en varios materiais e subprodutos industriais (cuncha de mexillón, cinza de biomasa, casca de piñeiro, serraduras de piñeiro, residuos de lousa, cáñamo, palla de trigo) que poderían actuar como bioadsorbentes. Os resultados dependen do contaminante, do bioadsorbente e del pH. A adición dos bioadsorbentes ao solo mellora a retención edáfica destes contaminantes reducindo o risco de incorporación á cadea trófica. Esta investigación é útil na xestión de áreas degradadas e na reciclaxe de residuos/subprodutos, contribuíndo á saúde ambiental e humana.